پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ استقبال گسترده از برنامه‌های ماه مبارک رمضان در مسجد قبا، دکتر مفتح را به این فکر‌انداخت تا نماز عید فط، این مراسم عبادی‌ـ سیاسی را در طرحی ابتکاری به صحنه نمایش قدرت سیاسی مردم تبدیل کند. بنابراین چند روز قبل از عید فطر در مسجد اعلام شد که ساعت هشت روز عید فطر مراسم نماز در پل رومی، بالای تپه قیطریه برگزار می‌گردد.
در گزارشی ساواک تهران پلیس را مطلع ساخت که: »احتمالاً در صورت مناسب‌بودن زمینه، مردم پس از اقامه ی نماز، با دادن شعار دست به تظاهرات خواهند زد. بنابراین به‌هیچ‌وجه نیروهای پلیس در محل برگزاری نماز حضور نداشته باشند و یک واحد مجهز برای پراکنده‌کردن کسانی که احتمالاً شعار بدهند، در یکی از خیابان‌های اطراف حاضر باشند»
از شب قبل از عید فطر محوطه با سیم‌کشی برق، نصب چادر برای بانوان و نصب بلندگو و پلاکارد با شعارهای اسلامی مبنی بر وحدت مسلمانان آماده شد. افرادی نیز جهت انتظامات مراسم با بازوبندهای مخصوص تعیین شد تا مردم را جهت اخذ فطریه راهنمایی کنند. حاجی مانیان به‌عنوان کارگردان انتظامات مراسم انتخاب شدند. از سوی دیگر آیت‌الله موسوی زنجانی، عهده‌دار اقامه ی نماز عید و حجتی‌کرمانی وعظ مجلس را برعهده گرفتند. در این مراسم آقای حسینی به‌عنوان قاری و اذان‌گو انتخاب شد.
حرکت مردم از ساعت ۷ صبح روز عید به سمت تپه قیطریه آغاز شد، در حالی که یک ساعت بعد تعداد جمعیت به بیش از هجده هزار نفر رسید که سه هزار نفر از آنان زن بودند. در بین‌شان سه هزار نفر زن نیز دیده می‌شد.به گزارش ساواک: «مهندس مهدی بازرگان، دکتر یدالله سحابی، فخرالدین حجازی، دکتر محمد مفتح و عدهی زیادی از افراد نهضت آزادی، طرفداران [امام]خمینی، فرزندان طالقانی، دانشجویان، دانش‌آموزان، کارمندان دولت، بازرگانان، تجار و بازاریان نیز در این مراسم شرکت نمودند. در ساعت ۸:۴۰ دقیقه صبح اقامه نماز شروع شد و پس از پایان نماز، حجتی کرمانی درباره عظمت این مراسم، موقعیت روزافزون جهان اسلام و پیشرفت آن در قاره آفریقا، اروپا و آمریکا، خطرات عمال مسیحیت و اسرائیل سخنرانی کرد. در پایان مراسم از حاضرین خواسته شد در صورت تمایل فطریهی خود را درون بشکه‌های مخصوص که در نزد انتظامات مراسم است بریزند»
ماشاءالله رحیمی که خود در این مراسم شرکت داشته است، در مورد وقایع پایان این مراسم چنین می‌گوید:
»پس از اتمام مراسم نماز عید فطر، حرکت دسته‌جمعی مردم آغاز شد. هدف این بود که این حرکت در مسجد قبا به پایان برسد، اما جمعیت راه خود را به سمت پایین ادامه داد و کم‌کم همه متفرق شدند»
مقرر گردید فطریه‌های جمع‌آوری‌شده در مراسم نماز عید فطر برای کمک به شیعیان لبنان اختصاص داده شود. محمود کریمی‌نوری در این باره چنین می‌گوید: »هیئتی از مسجد با سرپرستی دکتر محمد مفتح به لبنان اعزام شدند تا پول‌ها را در اختیار گروه‌های مبارزاتی و مخصوصاً چمران قرار دهند»
در شرایطی که بستر فعالیت برای نیروهایی که خطر جدی برای حکومت نداشتند، هموار شده بود، برگزاری نماز عید فطر (که از ابتکارات دکتر مفتح و مسجد قبا بود) فرصتی ویژه برای نیروهای مبارز مذهبی فراهم کرد تا بتوانند در قالب فعالیت مذهبی، فعالیت‌های سیاسی و مبارزاتی خود را پیش ببرند.
شدت مخالفت حکومت پهلوی نسبت به برگزاری راهپیمایی‌ها و سخنرانی‌های مذهبی ـ سیاسی بعد از راهپیمایی سال 1356 قیطریه افزایش یافت. بعد از این راهپیمایی، حکومت پهلوی از برگزاری سخنرانی‌های مذهبی در مساجد نیز جلوگیری نمود و حتی به سرکوبی آنها پرداخت. براساس نامه‌ای که به امضای تعدادی از شخصیت‌های سیاسی ـ مذهبی انتشار یافته بود، به برخورد حکومت با آزادی‌های قانونی و حرمت شئون انسانی اعتراض شده است. در این نامه به جلوگیری ساواک پس از اطلاع از برگزاری سخنرانی مذهبی در مسجد قبا و محاصره ی مسجد در صبح عید قربان اشاره شده است.
منبع: مساجد تاثیرگذار در تاریخ انقلاب اسلامی، به کوشش حمیدرضا مازندرانیان، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی
هنوز هیچ دیدگاهی ثبت نشده