مروری بر تاریخچه شکل‌گیری سازمان سیا

پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) نامی آشنا، مرموز و گاه هراسناک و نفرت برانگیز  برای دولت‌ها و مردم بسیاری از کشورهاست. این سازمان به طراحی و اجرای کودتاهای متعدد و عملیات‌های جاسوسی بسیاری معروف است. در این خصوص به ارائه تاریخچه‌ای از تأسیس این سازمان می‌پردازیم:

پیش از جنگ جهانی؛ رویکرد چند پاره به اطلاعات خارجی (A Siloed Approach to Foreign Intelligence)

تاریخچه جمع‌آوری اطلاعات خارجی آمریکا به دوران جنگ انقلاب (جنگ استقلال آمریکا) بازمی‌گردد. اما تا جنگ دوم جهانی، فعالیت‌های اطلاعاتی خارجی کشور به‌ صورت هماهنگ و سراسری توسط دولت مدیریت نمی‌شد. پیش از جنگ، وزارت امور خارجه، اداره تحقیقات فدرال (FBI) و نیروهای مسلح ایالات متحده به‌ طور مستقل و بدون هماهنگی مشخصی به جمع‌آوری اطلاعات می‌پرداختند.

۱۹۴۱، دفتر هماهنگ‌کننده اطلاعات (The Office of the Coordinator of Information)

رئیس‌جمهور فرانکلین دی. روزولت که از دریافت اطلاعات پراکنده و ناهماهنگ ناامید شده بود، دفتر هماهنگ‌کننده اطلاعات  (COI)را ایجاد کرد. این دفتر تحت رهبری ژنرال ویلیام وایلد بیل داناوان، قهرمان جنگ اول جهانی، فعالیت می‌کرد و هدف اصلی آن جمع‌آوری اطلاعات خارجی مرتبط با جنگ بود.

با پیشرفت جنگ دوم جهانی، داناوان و رئیس‌جمهور روزولت اندازه، سازمان‌دهی و مأموریت COI را مورد بازبینی قرار دادند. به پیشنهاد داناوان، روزولت این دفتر را به نهادی جدید تبدیل کرد که عنوان آن اهمیت استراتژی در جمع‌آوری اطلاعات و عملیات مخفی را منعکس می‌کرد.

۱۹۴۲؛ دفتر سرویس استراتژیک (The Office of Strategic Services)

دفتر خدمات استراتژیک (OSS)، که اغلب به‌ عنوان پیشگام سازمان اطلاعات مرکزی (CIA) شناخته می‌شود، اولین آژانس اطلاعاتی متمرکز در تاریخ آمریکا بود.

ویلیام «وایلد بیل» داناوان، زنان و مردان OSS را در مأموریت‌های جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات استراتژیک و اجرای عملیات غیرمتعارف و شبه‌نظامی رهبری می‌کرد.

با وجود مقاومت برخی نهادهای دیگر آمریکا، OSS توانست توانایی‌های اطلاعاتی جهانی خود را از طریق پوشش‌های نظامی، دیپلماتیک و غیررسمی گسترش دهد. در اوج فعالیت خود، این سازمان بیش از ۱۳,۰۰۰ نیروی نظامی و غیرنظامی را به کار گرفت که ۳۵٪ آن‌ها را زنان تشکیل می‌دادند.

اگرچه OSS تنها کمی بیش از سه سال وجود داشت، اما در این مدت تأثیری ماندگار بر کشور، جهان و آینده اطلاعاتی آمریکا گذاشت.

۱۹۴۵؛ واحد سرویس استراتژیک  (The Central Intelligence Group)

در پایان جنگ دوم جهانی، رئیس‌جمهور هری اس. ترومن OSS و بسیاری دیگر از نهادهای مرتبط با جنگ را منحل کرد. این اقدام، کشور را بدون یک سرویس اطلاعاتی مستقل و استراتژیک باقی گذاشت.

به دستور رئیس‌جمهور ترومن، بخش‌های مختلف OSS در یک دفتر جدید به نام واحد خدمات استراتژیک (SSU) ادغام شدند. نقش SSU به‌ صورت موقت تعیین شد تا پست‌های سابق OSS را در سراسر جهان پر کند تا زمانی که ایالات متحده بتواند یک راه‌حل دائمی‌تر پیاده‌سازی کند.

۱۹۴۶؛ گروه اطلاعات مرکزی (The Central Intelligence Group)

اوایل سال جدید، مقامات دولت تصمیم گرفتند وظایف و مسئولیت‌های SSU را به نهاد تازه‌تأسیس گروه اطلاعات مرکزی (CIG)  منتقل کنند. برخلاف سازمان‌های پیشین، CIG این اختیار را داشت که تحقیقات و تحلیل‌های مستقل انجام دهد. این بدان معنا بود که CIG فراتر از هماهنگی اطلاعات، به تولید اطلاعات نیز می‌پرداخت.

رئیس‌جمهور ترومن، دریاسالار سیدنی سورز، معاون رئیس اطلاعات نیروی دریایی در پایان جنگ دوم جهانی، را برای رهبری CIG برگزید و او را به اولین فردی تبدیل کرد که عنوان مدیر اطلاعات مرکزی (DCI) را به خود اختصاص داد.

چند ماه پس از تأسیس، CIG به آژانس اصلی کشور در زمینه هشدارهای استراتژیک و مدیریت عملیات مخفی در خارج از کشور تبدیل شد. بااین‌حال، این سازمان تحت محدودیت‌های وزارت امور خارجه و نیروهای مسلح قرار داشت. رئیس‌جمهور ترومن به‌سرعت به این نتیجه رسید که کشور به یک سازمان اطلاعاتی جدید و کاملاً کارآمد در دوران پس از جنگ نیاز دارد. ازاین‌رو، در سال ۱۹۴۷، قانون امنیت ملی را امضا کرد و آژانس اطلاعات مرکزی  (CIA) را بنیان نهاد.

۱۹۴۷؛ آژانس اطلاعات مرکزی ( The Central Intelligence Agency)

قانون امنیت ملی سال ۱۹۴۷، آژانس اطلاعات مرکزی (CIA) را به‌ عنوان یک نهاد اطلاعاتی مستقل و غیرنظامی در قوه مجریه تأسیس کرد. این قانون، CIA  را موظف به هماهنگی فعالیت‌های اطلاعاتی کشور و همچنین جمع‌آوری، ارزیابی و انتشار اطلاعات تأثیرگذار بر امنیت ملی کرد.

این قانون همچنین مدیر اطلاعات مرکزی (DCI) را به‌ عنوان رئیس CIA و جامعه اطلاعاتی ایالات متحده منصوب کرد. مدیر اطلاعات مرکزی به‌ عنوان مشاور اصلی رئیس‌جمهور در امور اطلاعاتی نیز خدمت می‌کرد. رئیس‌جمهور ترومن، روسکو هیلنکوتر، معاون سابق CIG را به‌ عنوان اولین مدیر  CIA منصوب کرد. یک‌سوم کارکنان اولیه CIA از کهنه‌سربازان OSS بودند.

دو سال بعد، رئیس‌جمهور ترومن قانون آژانس اطلاعات مرکزی (CIA Act) را امضا کرد. این قانون به CIA اجازه می‌داد که عملیات اطلاعاتی خود را به‌ صورت محرمانه تأمین مالی کند و رویه‌های استخدامی خود را خارج از استانداردهای دولت ایالات متحده توسعه دهد.

تا سال ۱۹۵۳،CIA  به عنوان بخشی تثبیت‌شده از دولت آمریکا شناخته می‌شد. عملیات سیاسی و جنگ‌های شبه‌نظامی این سازمان مورد تأیید و احترام قرار گرفته بود. در این شش سال، سازمان شش برابر رشد کرد و سه مورد از پنج مدیریت اصلی امروزی خود را ایجاد نمود.

با ادامه رشد آژانس، کارکنان از دفاتر خود در واشنگتن دی‌سی به مقر جدیدی در لَنگلی، ویرجینیا منتقل شدند. ساختمان مرکزی اصلی

 (Original Headquarters Building) اولین مقر طراحی‌شده به‌ طور ویژه برای افسران CIA بود. امروزه، مقر CIA همچنان به‌ عنوان نمادی شاخص از این سازمان و مأموریت آن محسوب می‌شود.

بازسازی جامعه اطلاعاتی The Intelligence Community Restructures))

نقش مدیر اطلاعات مرکزی (DCI) در سال ۲۰۰۴ تغییر کرد، زمانی که رئیس‌جمهور جورج دبلیو بوش قانون اصلاح اطلاعات و پیشگیری از تروریسم را امضا کرد. این قانون جدید، جامعه اطلاعاتی ایالات متحده را بازسازی کرد و مدیر اطلاعات ملی (DNI) را ایجاد نمود.

DNI  مسئول نظارت بر ۱۷ آژانس اطلاعاتی، ازجمله CIA  است و به‌ عنوان مشاور اصلی رئیس‌جمهور در امور اطلاعاتی خدمت می‌کند. درعین‌حال، مدیر CIA  همچنان مسئول جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات و اجرای عملیات مخفی برای تأمین امنیت ملی ایالات متحده باقی ماند.

در سال ۲۰۱۵، مدیر  CIA، جان برنان، فرآیند مدرن‌سازی آژانس را با ایجاد «مراکز مأموریتی» آغاز کرد. هدف از این تغییر، افزایش هماهنگی و همکاری میان پنج مدیریت اصلی سازمان برای رسیدگی مؤثرتر به مهم‌ترین چالش‌های اطلاعاتی کشور بود.

سی‌آی‌ای ادامه می‌دهد

[به نقل از سایت اطلاعات مرکزی]  تاریخ (تاریخچه سازمان سی‌آی‌ای) ما شکل‌دهنده هویت کنونی ما است. همان‌طور که جهان در حال تغییر است، ما نیز به‌ طور مداوم خود را تطبیق می‌دهیم و در این چشم‌انداز، جهانی در حال تحول را رهبری می‌کنیم. با همان روحیه و فداکاری کسانی که پیش از ما آمده‌اند، نیروی کاری درجه یک ما آماده است تا کارهایی را انجام دهد که دیگران قادر به انجام آن‌ها نیستند و به جایی بروند که دیگران نمی‌توانند بروند.

هر رئیس‌جمهور آمریکایی از زمان ترومن به CIA تکیه کرده است تا اطلاعاتی را به شیوه‌هایی ارائه دهد که هیچ سازمان دیگری نمی‌تواند. هر روز ما به نیروی کار خود تکیه می‌کنیم تا همان مأموریتی را که از ابتدا داشتیم انجام دهند: جمع‌آوری، تحلیل، ارزیابی و انتشار اطلاعات به رئیس‌جمهور و سیاست‌گذاران ایالات متحده. ما چشمان، گوش‌ها و گاهی دست پنهان کشور هستیم. با نگاه به نقش‌مان در تاریخ آمریکا، مفتخریم که به خدمت پرداخته و کشور خود را امن نگه داریم.

برگفته از: CIA.ORG [سایت آژانس اطلاعات مرکزی ایالات متحده آمریکا]