بنی‌صدر خطاب به شهید رجایی: وزرای شما می‌خواهند جمهوری اسلامی را ساقط کنند/ امام: دخالت نمی‌کنم

۱۴۰۳/۰۶/۰۷
  • admin
  • شناسه خبر: 7116


پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ طبق اصل ۱۳۳ قانون اساسی [پیش از بازنگری] اعضای دولت باید به پیشنهاد نخست وزیر و تأیید رئیس‌جمهور، برای گرفتن رأی اعتماد به مجلس معرفی شوند.اما چون آقای رجایی و آقای بنی‌صدر از بینشی یکسان و مثل هم برخوردار نبودند، صلاحیت‌ها و لیاقت‌های افراد در نظر هر یک از آن‌ها مفهوم خاص خودش را داشت و مشخص بود که فرد صالح از نظر رئیس‌جمهور با نخست‌وزیر تفاوت دارد و این امر، تفاهم میان این دو را مشکل کرده بود. در واقع، نتیجه‌ی همان وضعی که در مورد انتخاب نخست وزیر پیش آمد، این‌جا در انتخاب اعضای کابینه نیز بروز کرد.

مرحوم هاشمی رفسنجانی در خاطراتش از شهریور ۱۳۵۹ درباره‌ی این اختلاف نظر می‌نویسد:

«آقای بنی‌صدر علی‌رغم موافقتی که با معرفی آقای رجایی به عنوان نخست وزیر کرده بود، از اظهار مخالفت با وی و حتّی بیان این نکته که نخست وزیری رجایی به او تحمیل شده، ابایی نداشت و با صراحت می‌گفت که آقای رجایی را نخست وزیری صالح نمی‌داند و به شدت خواستار آن بود که اعضای کابینه را از همفکران خود تعیین کند و البته آقای رجایی هم که مشخص بود از لحاظ فکری و بینش سیاسی با آقای بنی‌صدر اختلافاتی دارد، زیر بار این کار نمی‌رفت و معتقد بود که کابینه باید یکدست باشد تا بتواند کشور را اداره کند.

بعد از این، چندین نشست بین رئیس‌جمهور و نخست وزیر با حضور عده‌ای از اعضای جامعه‌ی روحانیت مبارز و جمعی از اشخاص سیاسی و افراد کاندیدای وزارت، برای رفع سوءتفاهم‌ها و نزدیک‌کردن دیدگاه‌ها برگزار شد که نتیجه‌ی مهمی در برنداشت. من در یکی دو تا از این جلسات شرکت و کوشش کردم که طرفین را به نقطه‌ی تفاهمی برسانم، اما موفق نشدم. البته نه اینکه این جلسات هیچ تأثیری نداشت، بلکه مؤثر هم بود، ولی نه آن طور که ما می‌خواستیم و انتظار داشتیم. حاج احمد آقا هم در برخی از این جلسات بود، ولی از دخالت در انتخاب افراد، جداً پرهیز می‌کرد و فقط اگر در مورد شخصی نظری از وی خواسته می‌شد، نظر خود را می‌داد و البته گزارش مذاکرات را هم برای امام می‌برد. به همین دلیل باز هم بحث همکاری و حضور مجلس برای حل این مشکل مطرح شد. اما نمایندگان این بار احساس کردند این روش صحیح نیست و برای اینکه در آینده ادعا نشود که مجلس در این کار دخالت کرده، خواستار اتخاذ موضع بی‌طرفی از سوی مجلس شدند و همین طور نیز عمل شد.»

علی رغم همه‌ی تلاش‌ها برای نزدیکی بیشتر میان نظرات متضاد بنی صدر و شهید رجایی، اختلاف نظر میان این دو در انتخاب وزرای کابینه به بالاترین حد ممکن رسید. تا جایی که بنی‌صدر در نامه‌ای سرگشاده و چهار صفحه‌ای با لحنی بسیار تند و صریح از انتخاب وزرای کابینه توسط نخست وزیر رجایی انتقاد کرد. بنی‌صدر در صفحه‌ی دوم این نامه پس از مذمت شهید رجایی به این دلیل که در انتخاب کابینه‌ی خود هیچ مشورتی با او در مقام ریاست جمهوری نکرده،‌ اذعان کرد که هیچ نقشی در انتخاب شهید رجایی به‌عنوان نخست‌وزیر نداشته‌است و با توجه به عملکرد شهید رجایی خود او و کسانی که ایشان را به نخست‌وزیری منصوب کرده‌اند را در امتحان مکتبی عمل‌کردن و وفاداری به قانون رفوزه می‌خواند. مطلب جنجالی اصلی اما اظهار نظر بنی‌صدر درخصوص وزرای شهید رجایی و ساز و کار انتخاب آن‌ها در کابینه ‌است:

«اگر شور می‌کردید به شما می‌گفتم که یک نخست‌وزیر موفق زیر بار … و مخالفت با رئیس جمهوری برای انتخاب وزیر نمی‌رود. این‌ها که شما وزیر کرده‌اید و من می‌شناسم نماینده‌ی نهادهای انقلابی نیستند، بلکه نماینده‌ی همان‌هایی هستند که می‌خواستند با این ترکیب حکومتی، جمهوری اسلامی را ساقط کنند»

بنی‌صدر خطاب به شهید رجایی: وزرای شما می‌خواهند جمهوری اسلامی را ساقط کنند/ امام: دخالت نمی‌کنم

شهید رجایی با طرح چنین مدعیاتی از جانب بنی‌صدر درباره‌ی او و وزرایش متقابلاً نامه‌ای در جواب به او نوشت: «بنی‌صدر قدم در راهی گذاشته‌است که در نهایت نخست‌وزیر و مردم قربانی اقدامات او می‌شوند.» از نظر شهید رجایی مشاهده‌ی اختلافات ریاست‌جمهوری و نخست‌وزیری برای مردم انقلابی ناخوشایند است و آن‌ها از این بیشتر مستحق آزار نیستند. شهید رجایی هم‌چنین اظهار نظرهای بنی‌صدر را در مورد وزرا تهمت می‌خواند و می‌نویسد:

«تهمت‌هایی که در نامه و مذاکرات حضوری نسبت وزاری انتخابی روا داشته‌اید برای یک مسلمان متعهد قابل تحمل نیست و من شما را از این که این‌چنین برخوردهایی داشته و دارای خط توحید می‌دانید بر حذر می‌دارم».

بنی‌صدر خطاب به شهید رجایی: وزرای شما می‌خواهند جمهوری اسلامی را ساقط کنند/ امام: دخالت نمی‌کنم

بنی‌صدر اما تنها به ارسال نامه به شهیدرجایی و بیان مطالب تند انتقادی خود نسبت به انتخاب وزرا اکتفا نکرد و در نامه‌ای به امام‌خمینی(ره) از ایشان خواست که درباره‌ی وزرای انتخابی اظهار نظر کنند. واکنش امام اما نسبت به بروز این سطح از اختلاف میان رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر قابل توجه و تأمل برانگیز است. امام در پاسخ به بنی‌صدر در جوابی بسیار کوتاه تصمیم به عدم مداخله در این منازعات می‌گیرد و رویکردی کاملاً بی‌طرف اتخاذ می‌کند. در متن نامه‌ی امام آمده‌است:

اینجانب دخالت در این امور نمی‌کنم موازین همان بود که کرارا گفته‌ام و سفارش من آن است که آقایان تفاهم کنند و اشخاص مؤمن به انقلاب و مدیر و مدبر و فعال انتخاب نمایند.

بنی‌صدر خطاب به شهید رجایی: وزرای شما می‌خواهند جمهوری اسلامی را ساقط کنند/ امام: دخالت نمی‌کنم



منبع

مقالات مرتبط