اولین تشکیلات حوزه علمیه قم چگونه شکل گرفت؟/ کدام ویژگی شهید قدوسی مورد تحسین شهید بهشتی بود؟ |

پایگاه مرکز اسناد انقلاب
اسلامی؛ آیت‌الله شهید علی
قدوسی، دادستان کل انقلاب اسلامی در 14 شهریور 1360 در پی بمب‌گذاری عامل نفوذی
سازمان مجاهدین خلق (منافقین)، در دفتر کارش به شهادت رسید.

در سال 1362، و همزمان با
دومین سالگرد شهادت شهید قدوسی، روزنامه جمهوری اسلامی طی مصاحبه‌ای با آیت‌اللّه
خامنه‌اى، از نحوه آشنایی ایشان با شهید و خصوصیات دادستان کل انقلاب جویا شد. آیت‌الله
خامنه‌ای در این گفت‌وگو فرمودند: «آشنایى من با شهید قدوسى بسیار قدیمى است،
اگرچه من به یاد ندارم که این آشنایى از چه زمانى آغاز شد، ما به طور خانوادگى با
خانواده مرحوم علامه طباطبایى ارتباط نزدیکى داشتیم، چون مرحوم علامه با پدرم
دوستى دیرینه‌اى از نجف داشتند، در سفرهایى که ایشان بارها به مشهد داشتند به طور
خانوادگى با ما در تماس بودند و خیلى طبیعى بود که وقتى آقاى قدوسى داماد خانواده
علامه شدند با ایشان هم آشنایى پیدا کردیم.

اوایلى که من به قم رفتم،
با شهید قدوسى به عنوان یک دوست مراوده داشتم، البته هرچه مى‌گذشت ارتباطات
دوستانه ما با ایشان قوى‌تر و محکم‌تر مى‌شد و بعدها که ایشان مدرسه حقانى را
اداره کردند و با مرحوم شهید بهشتى و آقاى جنّتى هم‌کارى نزدیکى داشتند، گاهى هم به
مشهد مى‌آمدند و درباره مسائل مدرسه، ما بارها با هم صحبت کردیم و هنگامى که
انقلاب اسلامى در سال 1341 آغاز شد و قم محور مرکزى براى حرکت انقلابى بود، در قم
تشکیلاتى را به وجود آوردیم که پس از 15 خرداد اولین تشکیلات حوزه علمیه قم و
اولین سازمانى بود که با اتّکا به عناصر حوزه علمیه به وجود آمد.

در این تشکیلات بعضى از
چهره‌هاى معروف و محبوب و موجّه امروز نیز شرکت داشتند، مثل آقاى هاشمى رفسنجانى و
دیگران. آقاى قدوسى هم در این تشکیلات بودند و هم‌کارى نزدیکى داشتیم. على‌اى‌حال،
با گذشت زمان این ارتباطات بیشتر گردید، تا این که انقلاب پیروز شد و در جریانات
دستگاه قضایى دادسرا و دادستانى انقلاب، در سطح گسترده‌اى فعالیت مشترک داشتیم تا
هنگامى که ایشان به شهادت رسیدند.»

آیت‌الله خامنه‌ای درباره
خصوصیات اخلاقى شهید قدوسى مى‌فرمایند: «چند
خصوصیّت در ایشان وجود داشت که نه تنها من، بلکه همه را جلب مى‌کرد؛ یکى از آن‌ها
صداقت و صفاى این مرد بود که هیچ کلکى در کار ایشان نبود. مردى بود صادق و نسبت به
آن چه احساس وظیفه مى‌کرد به شدت پى‌گیر و فعّال بود. یک روحانى باصفاى خالص بود
که من گمان مى‌کنم مهم‌ترین خصوصیتى از ایشان که مرحوم شهید بهشتى را هم به این
شهید بزرگوار علاقه‌مند کرده بود و درواقع شهید بهشتى ارادتى که به ایشان داشت، به
دلیل همین صفا و صمیمیت بود.

خصوصیت دوم؛ پرکارى و
پشتکار شهید قدوسى بود. او اولا، از کار خسته نمى‌شد و ثانیآ، این طور نبود که یک
کار را نیمه‌تمام رها کند و به سراغ کار دیگرى برود. نمونه این خصوصیت ایشان را در
مشکلات و مسایل مربوط به مدرسه حقانى مى‌توان دید؛ اگر ریاست مدرسه حقانى با کسى
غیر از آقاى قدوسى بود من باور نمى‌کردم که این مدرسه تا این حدّ از فواید و آثار
مى‌رسید، این لزوم بود که در آن جا نشست و حواسش را جمع کرد و از همه کارهاى حوزه
برید، به هیچ کار دیگر جز کارهاى این مدرسه نپرداخت، تا این مدرسه را به این نحو
به ثمر رساند که از لحاظ شکل و محتوا در حدّ مطلوب و قابل توجّهى قرار داد.

از خصوصیات دیگر شهید
قدوسى این بود که ایشان مثبت و خوش‌بین بود، حالت‌هاى منفى‌گرایى که در بسیارى از
افراد وجود دارد، در ایشان نبود. به آینده هر کارى که بر عهده مى‌گرفت امیدوار بود
و با دل‌گرمى آن را دنبال مى‌کرد. شخص بسیار متواضعى بود، این هم یکى از خصوصیات ایشان
بود. من در آقاى قدوسى واقعا هیچ نشانى از تکبّر و غرور نمى‌توانستم پیدا کنم. در
مورد راست‌گویى ایشان که قبلا گفتم مردى صادق بود. از لحاظ اخلاقى مرد بسیار
برجسته‌اى بود و یک توفیقى که آقاى قدوسى داشتند این بود، که ایشان داماد علامه
طباطبایى بودند و علامه مظهر اخلاق بود و ایشان از لحاظ اخلاقى از علامه تأثیر گرفته
بود».

منبع: کتاب «زندگینامه شهید آیت‌الله قدوسی»؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی